تحلیلی بر توزیع فضایی- مکانی کاربری فضای سبز در منطقه سه شهری زاهدان

امروزه تحولات فناوری تکنولوژیک و صنعتی شدن شهرها، تغییرات مهم و اساسی در اکولوژی محیط­زیست  برجای گذاشته است.در واقع آلودگی­های ناشی از سوخت مراکزصنعتی­و پسماندهای آن و استفاده­های بی­رویه از مواد معدنی و شیمیایی در صنعت و کشاورزی، باعث تخریب شدید محیط زیست شهری و روستایی گردیده واثرات ناگواری نیز برزندگی جوامع و انسان­ها پدید آورده است. به­منظور تعدیل اثرات مخرب این آسیب­های زیست محیطی، مهمترین و در عین حال ساده­ترین راه توسعه­ی فضای سبز می­باشد. گسترش و توسعه­ی فضای سبز در کشورهای مختلف همبستگی زیادی با محیط طبیعی و پیشرفت­های هرکشور دارد. اصولاً وجود فضای سبز مناسب در شهرها افزون بر سلامت جسمانی، موجب آرامش روان، بازده­کاری بیشتر و کیفیت زندگی برتر می­گردد. در شهر زاهدان و منطقه­ی 3 شهری آن که در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته است، کمبود شدید فضای سبز شهری محسوس می­باشد. به­­طوری­که براساس یافته­های این تحقیق، با توجه به جمعیت 169443 نفری منطقه­ی 3 شهر زاهدان در سال 1384  با بعد خانوار 5 نفر، در مجموع سرانه­ی  فضای سبز 7/2 مترمربع می­باشد؛ که با استاندارد فضای سبز شهری که حدود 15 متر سرانه را مطلوب قلمداد      می­نماید، به شدت فاصله دارد، در عین حال توزیع فضایی آن نیز بسیار نامتعادل و نامتناسب می­باشد. چنانکه در  مجموع این فضاهای سبز تنها در 6 پارک، 11 میدان و 13 بلوار موجود در این منطقه قرار گرفته و سایر فضاهای شهری منطقه­ی3 بخصوص در جنوب و غرب آن فاقد هر گونه سبزینه­ای می­باشند. فضاهای سبزی که در طرح تفصیلی شهر برای این منطقه پیش­بینی شده نیز باگذشت حدود 15 سال از اجرای طرح تفصیلی شهر زاهدان، عملاً متحقق نشده است. این در حالی است که جانمایی فضای سبز پیشنهادی در طرح تفصیلی نیز به لحاظ توزیع فضایی- مکانی متناسب نبوده است. رهیافت­های حاصل از این پژوهش بیانگر آن است که علاوه بر کمبودها و نیازهای موجود، با توجه به اینکه در ده سال آتی منطقه­ی 3 زاهدان بنا به پیش­بینی به حدود 223664 نفر جمعیت خواهد رسید، با توجه به شرایط محیطی منطقه و با حداقل 8 مترمربع سرانه­ی شهری در آن افق نیاز به 1789312مترمربع فضای سبز در این منطقه خواهد بود، به عبارت دیگر در سال 1394 (نسبت به وضع موجود که کل فضای سبز منطقه حدود 461495 مترمربع می­باشد) عملاً به حدود 1327816 متر مربع فضای سبز جدید نیز در این منطقه نیاز خواهد بود تا بتوان حداقل سرانه­ی استاندارد فضای سبز شهری را تأمین نمود.